Umowa zlecenie a działalność gospodarcza to dwa odrębne źródła przychodów. Przepisy nie zabraniają przedsiębiorcy zawierać umów zlecenie z innymi podmiotami. Jednak kluczowym jest rodzaj wykonywanej czynności w ramach umowy cywilno-prawnej a zakresem usług świadczonych w działalności gospodarczej. Ma to wpływ na sposób opodatkowania oraz z jakiego tytułu będą opłacane składki ZUS społeczne.

Kluczowe zasady zakwalifikowania do umowy cywilno-prawnej lub działalności gospodarczej:

• Pokrywanie się zakresu usług – jeśli czynności z umowy zlecenia są takie same jak w Twojej działalności, to przychód z tej umowy traktuje się jako przychód z działalności gospodarczej. W praktyce oznacza to, że zamiast klasycznej umowy zlecenia powinno się wystawić fakturę i rozliczyć to w ramach firmy, ujmując w KPiR lub ewidencji ryczałtowej (wg Twojej formy opodatkowania – skala, podatek liniowy, ryczałt).

• Różny zakres usług – jeśli zlecenie dotyczy innego rodzaju czynności niż Twoja działalność i nie pokrywa się wprost z PKD firmy, wtedy rozliczenia są odrębne. Ty wystawiasz rachunek z tytułu umowy zlecenie. Podatek od wynagrodzenia zleceniobiorcy potrąca i odprowadza do urzędu skarbowego zleceniodawca oraz składki ZUS. Do końca stycznia, osoba łącząca działalność ze zleceniem otrzyma od zleceniodawcy PIT-11, który będzie musiała rozliczyć dodatkowo przy sporządzaniu zeznania rocznego.

Ryzyko zakwalifikowania przychodu do działalności

• Fiskus może uznać, że jeżeli podpisujesz umowę zlecenie na usługi, które normalnie wykonujesz w ramach działalności (ten sam PKD, ci sami klienci, ten sam charakter świadczenia usług), to przychód powinien być rozliczony w działalności, a nie jako zlecenie.
• W praktyce oznacza to brak możliwości stosowania np. 20% kosztów uzyskania przychodu ze zlecenia – urząd może nakazać wciągnięcie tej kwoty do działalności gospodarczej.

Ważne:

Jednakże przepisy podatkowe dopuszczają możliwość wykonywania tych samych usług na umowie zlecenie, które są także przedmiotem świadczonych usług w działalności gospodarczej.  Warunkiem jest aby zawarta umowa zlecenie była zgodnie z jej definicją „umową starannego działania, co oznacza, że zleceniobiorca ma dążyć do wykonania zlecenia, ale nie odpowiada za jego ostateczny efekt”.

Przykłady:

 Przykład 1: Programista

• Działalność gospodarcza: wpisany PKD – tworzenie oprogramowania, fakturowanie klientów.
• Umowa zlecenie: ta sama firma, zlecenie na… pisanie kodu.

W takiej sytuacji urząd skarbowy niemal na pewno uzna, że to przychód z działalności, bo robisz dokładnie to samo, co w ramach firmy.
Bezpieczniej – wystawić fakturę w ramach działalności.

Ale:

• jeśli na zleceniu miałbyś np. szkolenie pracowników z obsługi aplikacji (a w działalności nie świadczysz szkoleń), wtedy da się obronić umowę zlecenie.

Przykład 2: Grafik komputerowy

• Działalność gospodarcza: projektowanie logotypów i grafik reklamowych.
• Umowa zlecenie: uczelnia podpisuje z Tobą umowę na prowadzenie zajęć z grafiki komputerowej dla studentów.

Tutaj zakres różny: działalność – usługi graficzne; zlecenie – dydaktyka.
Umowa zlecenie jest dopuszczalna i rozliczana jako „działalność wykonywana osobiście”.

Przykład 3: Nauczyciel języka angielskiego

• Działalność gospodarcza: korepetycje z angielskiego dla osób prywatnych.
• Umowa zlecenie: szkoła językowa zatrudnia Cię do prowadzenia zajęć grupowych.

Formalnie zakres bardzo podobny, ale często urząd akceptuje rozdzielenie: działalność = usługi dla klientów indywidualnych, zlecenie = praca na rzecz szkoły.
Ryzyko istnieje, ale w praktyce takie połączenia działają.

Przykład 4: Budowlaniec

• Działalność gospodarcza: usługi remontowe.
• Umowa zlecenie: podpisujesz z firmą umowę na… wykonanie remontu mieszkania.

To jest identyczny zakres.
Urząd skarbowy powie: to nie zlecenie, tylko działalność – wystaw fakturę.

ZUS i składki społeczne:

• Zasada ogólna

Jeśli ktoś prowadzi działalność gospodarczą i jednocześnie pracuje na umowie zleceniu, to składki społeczne ZUS opłaca się z tego tytułu, który daje obowiązek ubezpieczeniowy.

• Szczegóły:

 Działalność gospodarcza jako główny tytuł

• Co do zasady przedsiębiorca ma obowiązek opłacać składki społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe – to ostatnie dobrowolne) z działalności.
• Umowa zlecenia w takim przypadku obejmuje obowiązkowo tylko składkę zdrowotną, a składki społeczne są dobrowolne (z wyjątkiem, gdy zlecenie jest zawarte z własnym pracodawcą – wtedy pełne oskładkowanie).

 Zwolnienie z obowiązku składek społecznych z działalności

• Jeżeli przychód z umowy zlecenia (czyli podstawa do oskładkowania) osiąga co najmniej minimalne wynagrodzenie – czyli 4666 zł brutto, to:

• obowiązek opłacania składek społecznych (emerytalnych, rentowych, wypadkowych) z działalności gospodarczej ustaje,
• pozostaje składka zdrowotna z działalności gospodarczej oraz pełne oskładkowanie (społeczne i zdrowotne) z umowy zlecenia (chyba że umowa jest ze stałym pracodawcą, to zasady są inne).

• Jeżeli przychód z umowy zlecenia jest niższy niż 4666 zł brutto, wówczas:

• z działalności gospodarczej musisz opłacać składki społeczne i zdrowotną,
• a z umowy zlecenia – obowiązkowo składkę zdrowotną (składki społeczne są dobrowolne, chyba że umowa zlecenia jest z własnym pracodawcą — wtedy obowiązkowe są również).

Tabela zbiorcza – działalność + zlecenie (2025)

 Widać więc, że ulga na start jest najbardziej korzystna w połączeniu ze zleceniem – bo działalność nigdy nie generuje składek społecznych, tylko zdrowotną.

• W pozostałych przypadkach kluczowe jest to, czy umowa zlecenia osiąga 4666 zł brutto – jeśli tak, działalność „schodzi” do samej zdrowotnej.