Kontrakt lekarski to coraz popularniejsza forma współpracy między lekarzem a placówką medyczną. W odróżnieniu od umowy o pracę lekarz działa jako niezależny specjalista prowadzący własną działalność gospodarczą i świadczy usługi na zasadach B2B.

Kiedy kontrakt jest opłacalny? Jakie podatki się z nim wiążą? Jakie są jego plusy, minusy i na co zwrócić uwagę przed podpisaniem umowy? Poniżej znajdziesz kompleksowy przewodnik.

Kontrakt lekarski a etat – na czym polega różnica?

Lekarz zatrudniony na kontrakcie jest niezależnym wykonawcą usług medycznych, a nie pracownikiem placówki. Oznacza to:

• B2B – lekarz prowadzi własną działalność gospodarczą, wystawia faktury i sam rozlicza podatki,
• Większa elastyczność – samodzielnie ustala godziny pracy, zakres obowiązków i miejsce świadczenia usług,
• Wyższe zarobki – w wielu przypadkach możliwe jest negocjowanie lepszej stawki niż na etacie,
• Brak ochrony Kodeksu pracy – lekarz nie ma prawa do ustawowego urlopu, chorobowego ani innych przywilejów pracowniczych.

Z kolei lekarz na umowie o pracę jest formalnie zatrudnionym pracownikiem, podlega regulaminowi placówki, ma mniejszą swobodę, ale większą ochronę prawną.

Odpowiedzialność lekarza na kontrakcie

Jednym z najważniejszych aspektów kontraktu jest kwestia odpowiedzialności za błędy medyczne:

• Lekarz na kontrakcie ponosi solidarną odpowiedzialność razem z placówką.
  Pacjent może dochodzić odszkodowania zarówno od szpitala, jak i od lekarza – albo od obu jednocześnie.
• Placówka, która wypłaciła pacjentowi odszkodowanie, może dochodzić jego zwrotu od lekarza (roszczenie regresowe).
• Przy zatrudnieniu na umowę o pracę za błędy lekarza odpowiada przede wszystkim podmiot leczniczy, a lekarz może być obciążony finansowo tylko w przypadku winy umyślnej.

Dlatego lekarz na kontrakcie powinien zawsze zadbać o odpowiednie ubezpieczenie OC, które zabezpiecza go finansowo.

Zalety i wady kontraktu lekarskiego

Zalety kontraktu:

•  Wyższe zarobki – stawki kontraktowe są często wyższe niż na etacie.
• Większa elastyczność – swoboda w ustalaniu czasu pracy, dyżurów i miejsca wykonywania usług.
• Możliwość pracy w kilku miejscach – kontrakt nie ogranicza do jednej placówki.
• Niezależność – relacja z placówką jest partnerska, a nie podporządkowana.

Wady kontraktu:

• Brak ochrony Kodeksu pracy – brak prawa do płatnego urlopu, zwolnień chorobowych, odpraw.
• Samodzielne rozliczanie podatków i ZUS-u – większe obowiązki administracyjne.
• Większa odpowiedzialność – lekarz odpowiada majątkiem za błędy medyczne.
• Mniejsza stabilność – umowę cywilnoprawną łatwiej rozwiązać niż stosunek pracy.

Jakie podatki płaci lekarz na kontrakcie?

Prowadząc działalność gospodarczą, lekarz może wybrać jedną z trzech głównych form opodatkowania:

1. Skala podatkowa (17% / 32%)

• Rozliczenie według stawek: 17% do 120 000 zł i 32% powyżej tej kwoty.
• Możliwość korzystania z ulg podatkowych i wspólnego rozliczenia z małżonkiem.
• Możliwość odliczania kosztów uzyskania przychodu.

2. Podatek liniowy (19%)

• Stała stawka podatku 19% bez względu na wysokość dochodu.
• Możliwość odliczania kosztów, ale brak ulg podatkowych i wspólnego rozliczenia.

3. Ryczałt od przychodów (14%)

• W przypadku lekarzy stawka wynosi 14% przychodu.
• Nie odlicza się kosztów uzyskania przychodu, ale rozliczenia są prostsze.

Składki ZUS i ubezpieczenie lekarza na kontrakcie

Lekarz na kontrakcie sam opłaca swoje składki ZUS, w tym:

• Składkę zdrowotną – jej wysokość zależy od formy opodatkowania,
• Składki społeczne – emerytalną, rentową i chorobową (dobrowolną).

Dodatkowo warto zadbać o odpowiednie ubezpieczenia:

• Obowiązkowe ubezpieczenie OC – chroni w razie roszczeń pacjentów,
• Dobrowolne OC – zwiększa sumę odszkodowania i zakres ochrony,
• Ubezpieczenie NNW i ekspozycji zawodowej – dodatkowa ochrona na wypadek nieszczęśliwych zdarzeń.

Na co zwrócić uwagę przy podpisywaniu kontraktu lekarskiego?

Przed podpisaniem kontraktu warto zadbać o zapisy, które zabezpieczą interesy lekarza. W szczególności:

• Zakres obowiązków – precyzyjne określenie, co należy do lekarza, a co do placówki,
• Warunki pracy – np. godziny, dyżury, przerwy, czas obowiązywania kontraktu,
• Wyposażenie i zasoby – warto ustalić, czy placówka zapewnia narzędzia i sprzęt,
• Odpowiedzialność za błędy – możliwe jest negocjowanie zapisów ograniczających ryzyko,
• Warunki rozwiązania umowy – by uniknąć nagłych zmian.

Umowę kontraktową warto skonsultować z prawnikiem oraz biurem rachunkowym, aby zabezpieczyć się zarówno prawnie, jak i podatkowo.

Podsumowanie

Kontrakt lekarski daje większą swobodę, wyższe zarobki i elastyczność, ale wiąże się też z większą odpowiedzialnością i koniecznością samodzielnego prowadzenia spraw podatkowych.

Etat zapewnia stabilność, ochronę prawną i świadczenia pracownicze, natomiast kontrakt daje niezależność i możliwość wyższych dochodów.
Wielu lekarzy decyduje się na model mieszany – etat w jednej placówce i kontrakt w innej, co pozwala łączyć zalety obu form.