Kobiety prowadząc własną działalność gospodarczą i planując macierzyństwo zastanawiają się czy będzie przysługiwał im zasiłek macierzyński i czy wiąże się to z warunkami, które będą musiały spełnić.

Komu przysługuje zasiłek macierzyński ?

Przedsiębiorca może, ale nie musi, płacić składki na ubezpieczenie chorobowe – jest ono dobrowolne. Jeśli nie płaci, to nie będą mu przysługiwały zasiłki z tytułu choroby i zasiłek macierzyński. Świadczenie macierzyńskie otrzymają kobiety (mogą również ojcowie), które opłacały składkę na ubezpieczenie chorobowe. Do ubezpieczenia można przystąpić będąc w ciąży. Zasiłek macierzyński jest wypłacany bez okresu wyczekiwania, nabywa się do niego prawo już od pierwszego dnia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu.

Prawo do zasiłku macierzyńskiego i rodzicielskiego przysługuje, gdy w okresie ubezpieczenia chorobowego:

• urodzisz dziecko
• przyjmiesz na wychowanie dziecko (w wieku do 7. roku życia lub 10. roku życia w przypadku dziecka, które ma odroczony obowiązek szkolny) i wystąpisz do sądu z wnioskiem o jego przysposobienie
• przyjmiesz dziecko – w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, w wieku do 10. roku życia – na wychowanie w ramach rodziny zastępczej (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej).

Wysokość zasiłku macierzyńskiego.

Kwota zasiłku zależy od wysokości wpłacanych składek oraz okresu odprowadzania składek. Przy uldze na start, kiedy nie opłacamy składki chorobowej oraz okresie na zasadach preferencyjnych i krótkim okresie ich opłacania, zasiłek macierzyński to niska kwota.

Przedsiębiorca deklarując od jakiej podstawy zamierza opłaca składkę na ubezpieczenie chorobowe bezpośrednio wpływa na wysokość zasiłku. Minimalna podstawa może wynosić 60%. przeciętnego wynagrodzenia, a maksymalna 250% przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego na dany rok. Maksymalna miesięczna podstawa wymiaru składki w 2023 r. wynosi 17 337, 50 zł. Najniższa podstawa wymiaru składki w przypadku opłacania pełnego ZUS-u wynosi: 4 161, 00 zł.

Ważne ! Zasiłek macierzyński poniżej 1000 zł netto jest wyrównywany do tzw. świadczenia rodzicielskiego, które wynosi od kilku lat niezmiennie 1000 zł.

Po urodzeniu dziecka, w ciągu trzech pierwszych tygodni jest czas na decyzję, co do procentowej wartości zasiłku macierzyńskiego. Jeśli zasiłek ma być wypłacany przez cały okres, w którym przysługuje w wysokości 80% podstawy, to należy złożyć deklarację w ZUS. Brak złożenia deklaracji powoduje, że w okresie urlopu macierzyńskiego wypłacane jest 100% podstawy, a w czasie urlopu rodzicielskiego 60% podstawy. Warto przekalkulować, co opłaca się bardziej.

Urlop macierzyński a rodzicielski

Macierzyński to czas po urodzeniu dziecka. Jego długość zależy od liczby urodzonych dzieci. W przypadku jednego dziecka trwa on 20 tygodni (przy bliźniakach 31 tygodni, a przy trojaczkach 33 tygodnie). Po macierzyńskim kobieta prowadząca działalność może przejść na urlop rodzicielski. Trwa on 32 tygodnie przy jednym dziecku bądź 34 tygodnie, gdy urodzi się więcej dzieci.

Możliwość działalności po porodzie

Kobieta na macierzyńskim może zawiesić działalność na okres pobierania zasiłku. Wówczas nie płaci składek na ubezpieczenie społeczne ani składki zdrowotnej. Natomiast zawieszenie firmy uniemożliwia jakąkolwiek działalność w jej obszarze.

W okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego możesz nadal prowadzić działalność i uzyskiwać przychody. Podlegasz wtedy tylko obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, natomiast nie masz obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe). Składki będzie opłacać ZUS – obejmie cię ubezpieczeniami społecznymi z tytułu pobierania zasiłku.

W trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego opłacasz tylko składkę zdrowotną i wykazujesz ją w comiesięcznej deklaracji ZUS DRA. Deklarację ZUS DRA składasz w każdym miesiącu, ponieważ na podstawie zawartych w niej informacji jest obliczany wymiar składki zdrowotnej.

Ważne! Jeśli twój zasiłek macierzyński nie przekracza miesięcznie 1000 zł, nie musisz opłacać składki na ubezpieczenie zdrowotne.

W okresie wypłaty zasiłku macierzyńskiego można normalnie wystawiać faktury, otrzymywać dochody. Nie ma to wpływu na wypłatę świadczenia.

Jak uzyskać zasiłek macierzyński ?

Jeśli chcesz uzyskać zasiłek macierzyński, musisz zgłosić się do ZUS i złożyć dokumenty, na których podstawie ZUS wyda decyzję:

• Wniosek o udzielenie urlopu macierzyńskiego wraz z podaniem jego wymiaru i daty rozpoczęcia.
• Zaświadczenie lekarskie wskazujące przewidywaną datę porodu – w przypadku ubiegania się o wypłatę zasiłku przysługującego za okres przypadający jeszcze przed dniem porodu.
• Skrócony odpis aktu urodzenia dziecka – w przypadku wnioskowania o otrzymanie zasiłku przysługującego za okres począwszy od dnia porodu.
• Zaświadczenie płatnika składek ZUS Z-3b.

Zasiłek dostaniesz nie później niż w ciągu 30 dni od stwierdzenia przez ZUS uprawnień do zasiłku. Jeśli ZUS wszcznie postępowanie wyjaśniające, na czas jego trwania wypłata twojego zasiłku macierzyńskiego najprawdopodobniej zostanie wstrzymana.

Do wypłaty dojdzie dopiero po wydaniu przez ZUS pozytywnej decyzji w twojej sprawie.

Może się jednak zdarzyć, że ZUS zakwestionuje twoje prawo do zasiłku lub obniży jego wysokość. Wówczas, żeby otrzymać zasiłek w pełnej wysokości lub w ogóle, musisz złożyć odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.